Hermann Hesse'den Gece Yarısından Sonra Bir Saat · Novalis

Hermann Hesse. İlk eserindeki öykülerini, 1897–1899 yılları arasında Tübingen’de kaleme alır. Öykülerinin anlatımını, kurduğu hayali krallık üzerinden ilerleten Hesse, kral, kraliçe, prens ve saray şövalyelerini konu eder. İçinde yaşadığı ülkeden esinlenir. Tutucu ve entelektüel bir ailenin mensubudur. Yazılarını kaleme aldığı günlerdeki düşler ülkesini, ‘Zaman-Mekân’ arasındaki bir yerde, gizemli biçimde konumlar. Bu düşler ülkesini, dolaylı dile getirmek istediğinden kitabının adında titiz davranır: “Gece Yarısından Sonra Bir Saat”. Eser, ilk baskısında dokuz öyküden oluşur. 1899 Haziran’ında kitabı ilk kez yayınlanır. Öykülerinde, kalp gözüyle yazdığı içsel satırları dikkat çekicidir, romantizmin yansımaları belirgindir. İlk baskı yayınlandığında Hesse yirmi bir yaşındadır. Kendi yaşamındaki öyküsel kaynaklı nedenlerle, ilk kitabı birkaç on yıl boyunca ortalarda görülmez. Hatta kitaplarının listesinde de olmaz.

Hesse, edebiyata şiir yazarak başlar. Tübingen’de Heckenhauer isimli kitapçıda, 1895–1899 yılları arasında üç yıl çıraklık, bir yıl da asistanlık yapar. Burada filoloji, teoloji ve hukuk üzerine uzlaşma alt yapısını oluşturur. Kitapların arşivlenmesi, sıralanması, paketlenmesi ve incelenmesiyle de ilgilenir.

Dergide yayınlanan bir şiiriyle dikkatleri üzerine çeker. Şair Hesse, kendi şiirlerine çizdiği resimlerinde ressam yönünü de sergiler. Şiirleriyle ilgilenen bir mektup arkadaşı vardır. Bu arkadaşı kadındır. O da, Hesse gibi bir şairdir. Kadın şair, bir yayınevi sahibiyle nişanlıdır. Hesse, mektup arkadaşına öykü dosyasını iletir. Yayıncı ticari kaygı duysa da Hesse’nin düz yazılarının donanımından etkilenir. Şiirle edebiyata giriş yaptığından öyküleri de romantizm akımı belirgindir.

1941 senesinde, “Novalis” anlatısının eklendiği kitap, ilk basımdan elli sekiz yıl sonra yeni baskısıyla yayınlanır. Hesse, bu baskı için 1940 senesinin baharında yazdığı sonsöz yazısında, kendisinin, bir bibliyofil olduğunun altını çizer. Genç yaşına rağmen, tek sevgisinin ve tek uğraşının kitaplar olduğunu, kendisini yalnız bir müzmin bekâr olarak tanıtmaktan çekinmez.

Rönesans döneminin izlerini Hesse’nin eserlerinde görürüz. Öykülerinde romantizm akımı belirgindir. “Hiç kimse kendi içinde yaşamadıkça başkalarının ruhlarındaki kıpırtıyı anlayamaz,” diyen Hesse, Başak Tarlasının Düşü, öyküsündeki anlatımıyla, genç yaşındayken de bu sözünün arkasındadır. Ateşli Esin Perisi öyküsünde, içsel duygularını dışa aktarması. Incipit Vita Nova, öyküsünde, psikanaliz sonucunda kavradığı nedenselliği. Kralın Şöleni, öyküsünün, Shakespeare’in Hamlet oyununu andırmasının yanı sıra, satırlarının tiyatro sahnesi kadar canlı olması dikkat çekicidir. Bu öyküsünde Dante’nin “İlahi Komedya”sına, aynı döneminin İtalyan şairi Ludovico Aristo’ya göndermeler yapar. Ayrıca, Rönesans resim sanatının gelişmesinde önemli rol oynayan Sandro Botticelli’ye hayranlığı, Chopin’in noktürnlerine övgüler ve 1910 senesinde kaleme alacağı romanı Gertrud, Hesse’nin ilk eserinin satırlarında da vardır.

Nobel Edebiyat Ödüllü Hermann Hesse’nin eserleri, ülkemizde YKY tarafından yayınlanmaktadır. Mayıs 2021’de yayınlanan eser, Kâmuran Şipal tercümesindendir.

Gece Yarısından Sonra Bir Saat • Novalis

Hermann Hesse

Çevirmen: Kamuran Şipal

Yapı Kredi Yayınları

104 sayfa